Diş Kırılması: Kırılan Diş Nasıl Kurtarılır?

Dişler, gün içinde defalarca kullandığımız yapılar olmasına rağmen düşündüğümüzden daha hassastır. Sert bir yiyeceği ısırırken, ani darbe alırken veya ilerlemiş bir çürük nedeniyle hiç fark etmeden diş kırılması yaşanabilir.

Diş kırılması sadece fiziksel bir sorun değildir. Ağrıya, hassasiyete, gülüşün estetik görünümünün bozulmasına ve günlük yaşamın olumsuz etkilenmesine yol açabilir. Bu nedenle diş kırılmasının nedenlerini bilmek ve “Diş kırılınca ne yapılır?” sorusunun cevabını öğrenmek oldukça önemlidir.

Bu yazıda, diş kırılmasının en yaygın nedenlerinden uygulanılan tedavilere, evde yapılabilecek ilk adımlardan çocuklarda görülen diş kırılmalarına kadar konuya dair tüm detaylı bilgileri bulabilirsiniz.

Diş Kırılması Neden Olur?

Diş kırılması genellikle ani gelişen bir olay gibi görünse de çoğu zaman sebepler uzun bir süreçte oluşur. Bir dişin kırılmaya yatkın hâle gelmesi, bazen aylar öncesinde başlayan bir çürük, bazen de kişinin günlük alışkanlıklarla ilgilidir.

En sık karşılaşılan nedenlerden biri travmadır. Spor sırasında alınan bir darbe, bir yere çarpma ya da kazalar, dişin anında kırılmasına yol açabilir. Bu tür kırılmalarda dişin önemli bir kısmı kopabilir ve kişi anında acı hissedebilir.

Genellikle dişin kırılmasına sadece bunlar değil, buz, sert leblebi, mısır patlağı tanesi, sert şeker gibi gıdaları ısırmak da diş minesine zarar verebilir. Mine tabakası her ne kadar dayanıklı olarak bilinse de ani yüklenmelerde çatlayabilir ya da kırılabilir. Bunun yanında diş çürükleri, dişi içten içe zayıflatarak kırılmasını kolaylaştırır. Çürüğün oluşturduğu boşluklar nedeniyle diş dayanıklılığını kaybeder ve hafif bir baskıyla bile kırılabilir hâle gelir.

Diş kırılmasının bir diğer nedeni ise diş gıcırdatma olarak bilinen durumdur. Gece boyunca farkında olmadan dişlerini sıkan kişilerde mine tabakası sürekli sürtünmeye maruz kaldığı için aşınır. Bu durum zamanla çatlaklara ve kırılmalara yol açabilir.

Ayrıca kanal tedavisi görmüş ve doğal yapısını kısmen kaybetmiş dişlerin de kırılmaya daha yatkın olduğunu bilmek gerekir. Böyle dişler aşırı kuvvet aldığında kolayca çatlayabilir veya kırılabilir.

Diş Kırılmasının Belirtileri Nelerdir?

Bazı diş kırıkları gözle görülebilir ölçüde büyüktür ve kişi anında durumu fark eder. Ancak bazen kırık çok küçük bir çizgi ya da çatlak şeklinde olabilir. Bu durumda kişi yalnızca hafif bir ağrı, hassasiyet veya çiğnemede rahatsızlık hissedebilir.

Özellikle sıcak-soğuk temasında ani bir sızı oluşması, kırık veya çatlağın önemli bir belirtisidir. Dilin takıldığı pürüzlü bir yüzey oluşması da diş minesindeki kırığın ilk işaretleri arasında yer alır.

Kırık dişler yalnızca ağrıya neden olmaz; aynı zamanda ağız içindeki yumuşak dokularda kesik oluşmasına da sebep olabilir. Bu yüzden kırık diş yüzeyi keskinleştiğinde yanak içi veya dil tahrişi yaşanabilir.

Diş Kırılınca Ne Yapılır? Evde Yapılabilecek İlk Yardım Adımları

Diş kırılması yaşayan bir kişinin yapması gereken en önemli şey, mümkün olan en kısa sürede bir diş hekimine başvurmaktır. Ancak hekime gidene kadar izlenecek birkaç adım vardır ve bu adımlar tedavi başarısını da artırabilir.

Aşağıdaki bölüm yalnızca burada maddeli olarak verilmiştir çünkü bu adımlar net şekilde akılda kalmalıdır:

• Kırılan parçayı bulun ve saklayın: Eğer kırılan diş parçası bulunursa çöpe atılmamalıdır. Steril suyla hafifçe durulandıktan sonra süt, serum fizyolojik veya temiz bir kapta nemli şekilde muhafaza edilebilir. Kırık parça bazen tekrar yerine yapıştırılır.
• Ağız içini nazikçe temizleyin: Ilık su ile ağzı çalkalamak, kalan parçacıkları temizler.
• Kanama varsa kontrol altına alın: Gazlı bez ile hafifçe bastırmak kanamayı azaltır.
• Soğuk kompres uygulayın: Yanak dışına yapılan soğuk uygulama şişmeyi ve ağrıyı azaltabilir.
• Ağrı kesici kullanılabilir: Ancak kan sulandırıcı etkisi olan aspirin önerilmez.
• Sert yiyeceklerden uzak durun: Kırık bölgeyi zorlayan gıdalar daha fazla hasara neden olabilir.

Bu adımlar yalnızca geçici bir rahatlama sağlar; esas çözüm profesyonel diş tedavisidir.

Diş Kırılması Tedavisi Nasıl Yapılır?

Diş kırıklarının tedavisi, kırığın büyüklüğüne, kırığın sinire ulaşıp ulaşmadığına ve dişin genel durumuna göre değişir. Genellikle küçük kırıklarda dolgu ile kolayca çözüm sağlanırken, büyük kırıklarda kanal tedavisi veya kaplama gibi daha kapsamlı uygulamalar gerekebilir.

Örneğin mine tabakasındaki küçük kırıklar çoğunlukla kompozit dolgu ile onarılır. Dişin rengiyle birebir uyumlu dolgu materyali kullanıldığı için estetik görünüm korunur. Daha büyük kırıklarda ise bonding adı verilen yöntemle diş yüzeyine özel bir materyal eklenir ve doğal görünüm yeniden oluşturulur.

Eğer kırık dişin sinirine kadar ilerlemişse kişi çoğunlukla şiddetli ağrı hisseder. Bu durumda kanal tedavisi uygulanarak dişin iç dokusu temizlenir ve diş kaybı önlenmiş olur. Kanal tedavisinden sonra dişin kırık kısmı büyümüşse ve yüzey desteği azalmışsa porselen ya da zirkonyum kaplama yapılabilir. Bu kaplamalar hem dayanıklı hem de uzun ömürlüdür.

Bazı ileri vakalarda diş kökü bile kırılmış olabilir. Bu gibi durumlarda dişi kurtarmak mümkün olmayabilir ve çekim gerekebilir. Çekim sonrası en ideal çözüm çoğu zaman implant tedavisidir. İmplant, doğal bir dişi taklit eder ve estetik olarak mükemmel bir sonuç sağlar.

Çocuklarda Kırık Diş Durumu

Çocuklar oyun sırasında sık sık düşebilir, bir yere çarpabilir veya dişlerini sert bir cisme vurabilirler. Bu nedenle çocuklarda diş kırılması oldukça yaygın bir durumdur. Eğer kırılan diş süt dişi ise ebeveynler bazen önemsemeyebilir; ancak süt dişleri gelecekteki kalıcı dişlerin sağlığını doğrudan etkiler.

Kırık süt dişi bazen çekilmek zorunda kalabilir ve bu durumda çocuğun diş arkında boşluk oluşur. Bu boşluk, kalıcı dişin doğru konumda çıkmasını engelleyebilir. Dolayısıyla süt dişi kırıldığında da hızlıca diş hekimine gidilmesi gerekir. Eğer kalıcı dişte kırık oluşmuşsa parça mutlaka saklanmalı ve hiç vakit kaybedilmeden tedaviye başlanmalıdır.

Diş Kırılması Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Kırık bir diş zamanında tedavi edilmezse çürük oluşumu hızlanır, dişin daha fazla parçalanma riski artar ve enfeksiyon gelişebilir. Sinire yakın kırıklarda zamanla apse oluşabilir ve kişi şiddetli ağrılarla karşılaşabilir. En sonunda dişin çekilmesi gerekebilir. Halbuki erken müdahale ile çoğu kırık diş kolayca kurtarılabilir.

Diş Kırılmasını Önlemek Mümkün müdür?

Diş kırılmalarını tamamen önlemek her zaman mümkün olmasa da basit alışkanlıklarla bu risk büyük ölçüde azalabilir. Bunun için en önemli nokta düzenli olarak diş hekimine kontrole gitmektir. Böylece küçük çürükler erken fark edilir ve diş zayıflamadan tedavi edilir.

Günlük hayatta da buz, sert şeker, leblebi ya da kabuklu kuruyemiş gibi çok sert yiyecekleri ısırmaktan kaçınmak diş minesinin zarar görmesini engeller. Spor yapan kişilerin ağız koruyucu kullanması da olası darbelerde dişleri korur.

Ayrıca diş gıcırdatma sorunu yaşayanların gece plakları kullanması, dişlerin sürtünüp aşınmasını engeller ve kırılma riskini azaltır. Çürüklerin tedavisini ertelememek de çok önemlidir; çünkü çürük büyüdükçe diş içten içe zayıflar ve en ufak baskıda bile kırılabilir.

Kısacası günlük bakımınıza dikkat etmek, düzenli kontrol yaptırmak ve dişlere zarar verebilecek davranışlardan uzak durmak, diş kırılmasını önlemenin en etkili yollarıdır.

Diş Kırılması Ciddiye Alınması Gereken Bir Durumdur

Diş kırılması yaşandığında hızlıca hareket etmek, hem ağrıyı azaltır hem de dişin kurtarılma şansını artırır. Modern diş tedavileri sayesinde önceden çekilmesi gereken birçok diş artık kolayca restore edilebilmektedir.

Dolgu, kanal tedavisi, kaplama ve implant gibi yöntemlerle hem estetik hem fonksiyonel açıdan sağlıklı sonuçlar elde etmek mümkündür. Eğer dişinizde en küçük bir kırık bile fark ettiyseniz bunu ihmal etmeden profesyonel bir diş hekimine başvurmanız büyük avantaj sağlar.